یکی از لوازمی که امروزه تقریباً در تمامی خودروها به کار برده می‌شود، تسمه تایم است. در برخی از خودروها به جای استفاده از این قطعه، از زنجیر تایم استفاده می‌شود. نام دیگر تسمه تایم، تسمه تایمینگ است. تسمه‌تایم یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین لوازم موتور خودرو محسوب می‌شود. اهمیت این قطعه برای موتور خودرو به اندازه‌ای زیاد است که به آن قلب موتور خودرو می‌گویند. در ادامه این مطلب از فروشگاه نیکا یدک به وظایف و عملکردهای تسمه تایم اشاره کرده و زمان تعویض تسمه تایم خودرو را ذکر می‌کنیم.
تسمه تایم چیست؟
این قطعه نوعی تسمه است که عملکرد بخش‌های مختلف موتور خودرو را منظم می‌کند. منظم بودن عملکرد اجزای مختلف موتور، علاوه بر افزایش طول عمر موتور، باعث افزایش بازدهی موتور نیز می‌شود. به همین دلیل، تسمه تایم از اهمیت بسیار ویژه‌ای در موتور خودرو برخوردار است. جنس این تسمه از پلاستیک است. پلاستیک به کار برده شده برای تولید تسمه تایم، نوعی پلاستیک فشرده شده و باکیفیت است.
پلاستیکی که برای تولید این تسمه به کار برده می‌شود، از طول عمر نسبتاً بالایی برخوردار است. اما لازم است بدانید تسمه‌تایم یک قطعه مصرفی به شما می‌رود. یعنی با گذشت زمان، نیاز است تسمه تایم موتور خودروی خود را تعویض نمایید. زمان تعویض تسمه تایم خودرو بسیار مهم و ضروری است. زیرا این قطعه، رابط بین میل‌لنگ و میل سوپاپ‌های (میل بادامک) سر سیلندر می‌باشد.
لازم به ذکر است که با آغاز چرخش میل‌لنگ، میل سوپاپ نیز به چرخش درمی‌آید. این فرآیند در نهایت موجب حرکت سوپاپ‌ها نیز می‌شود. همان طور که مشاهده می‌کنید، بخش عظیمی از عملکرد موتور، وابسته به وجود تسمه تایم است. به شکلی که اگر تسمه تایم دچار آسیب شده و پاره شود، موتور خودرو خاموش‌می‌شود. خاموش شدن بدون برنامه و ناگهانی موتور خودرو باعث می‌شود راننده نتواند به راحتی خودرو را کنترل کند. این امر موجب بروز تصادفات سنگین و خسارت‌های جبران ناپذیر می‌شود.
چرا باید زمان تعویض تسمه تایم خودرو را جدی بگیریم؟
علاوه خاموش شدن ناگهانی خودرو و بروز تصادفات سنگین، پاره شدن تسمه‌تایم می‌تواند به سایر اجزای موتور نیز آسیب وارد کند. یعنی حتی اگر خاموش شدن موتور موجب بروز تصادف یا خسارت‌های سنگین شود، تنها پاره شدن تسمه تایم کافی است تا اجزای داخلی موتور دچار آسیب‌های جدی شوند. این قطعه به دلیل اینکه از جنس پلاستیک ساخته شده است، خاصیت ارتجاعی دارد.
با گذشت زمان، میزان ارتجاعی بودن این قطعه کاهش پیدا می‌کند. تسمه‌تایم قطعه‌ای است که هنگام حرکت خودرو و فعالیت موتور، دائماً در حال چرخش و فعالیت است. کاهش قابلیت ارتجاعی این قطعه باعث می‌شود تسمه‌تایم در حین فعالیت خود، دچار پارگی شود. زیرا تسمه‌تایم هنگام فعالیت خود فشارهای سنگینی که از سمت اجزای مختلف موتور به آن وارد می‌شوند را تحمل می‌کند. تحمل این فشارها به دلیل ارتجاعی بودن این قطعه امکان پذیر است.
بنابراین هنگامی که این قطعه قابلیت ارتجاعی بودن خود را از دست می‌دهد، در مدت زمان کوتاهی دچار پارگی می‌شود. پاره شدن تسمه‌تایم باعث می‌شود بازه‌های زمانی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها، ریتم منظم خود را از دست بدهند. این امر موجب آسیب دیدن سرسیلندرها، سوپاپ‌ها و سایر اجزای موتور می‌شود. شما با تعویص تسمه تایم خودروی خود در زمان مناسب، می‌توانید از بروز این حوادث جلوگیری کنید
طول عمر تسمه تایم چقدر است؟
قبل از هر چیز لازم به ذکر است که طول عمر تسمه تایم برای هر خودرو متفاوت است. دلیل این امر این است که خودروهای مختلف، دارای موتورهای متفاوتی هستند. موتورهای مختلف خودرو نیز دارای تسمه‌تایم‌های متفاوتی هستند. بنابراین طول عمر تسمه تایم‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است. به همین دلیل، شرکت‌های تولید کننده خودرو، در کاتالوگ‌های مربوط به خودروی خود، طول عمر تسمه تایم هر خودرو را به صورت جداگانه ذکر می‌کنند.
برخی از شرکت‌ها طول عمر تسمه تایم را بر حسب بازه زمانی (به عنوان مثال دو سال پس از استفاده از این قطعه) ذکر می‌کنند. برخی دیگر، طول عمر این قطعه را برحسب میزان مسافتی که خودرو طی می‌کند (به عنوان مثال ذکر می‌شود که حداکثر مسافت مجاز برای رانندگی با یک تسمه‌تایم، 60 هزار کیلومتر می‌باشد) در نظر می‌گیرند.
بنابراین شما باید با مراجعه به کاتالوگ خودروی خود، از میزان طول عمر تسمه تایم موتور خودرو مطلع شوید. این کار به تشخیص زمان تعویض تسمه تایم خودرو و جلوگیری از بروز خسارت‌های سنگین جانی و مالی کمک بسیار زیادی خواهد کرد. البته در نظر داشته باشید که به دلایل مختلف (مانند رانندگی بیش از حد با خودرو) ممکن است طول عمر تسمه تایم کاهش یابد. در اینگونه موارد باید به نشانه‌ها و علائمی که نشان دهنده آسیب دیدن این قطعه هستند توجه داشته باشید.
نشانه ها و علائم آسیب دیدن تسمه تایم
همان طور که در بخش قبل همین مطلب ذکر شد، طول عمر تسمه تایم ممکن است در اثر عوامل مختلفی کاهش یابد. بنابراین بسیار مهم است که شما با نشانه‌های آسیب دیدن این قطعه از خودرو آشنا باشید. اینگونه در صورت آسیب دیدن این قطعه از خودرو (در زمانی زودتر زمان مقرر) سریعاً متوجه این نقص فنی شده و نسبت به تعویض این قطعه اقدام خواهید کرد. برخی از نشانه‌ها و علائم آسیب دیدن تسمه تایم به شرح زیر است.
- احتراق غیر کامل سوخت درون سیلندرها (میس فایر دادن خودرو)
- افزایش غیرطبیعی مصرف سوخت
- خارج شدن دود با رنگ‌های غیر طبیعی از اگزوز خودرو
- افزایش غیرطبیعی حجم گازهای خروجی از اگزوز خودرو
- بروز نشتی روغن
- خاموش شدن خودرو به صورت ناگهانی
- بروز اختلال در شتاب گیری خودرو
- شنیده شدن صداهای غیر طبیعی از درون موتور
شما در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید هر چه سریع‌تر نسبت به بررسی وضعیت سلامت تسمه‌تایم موتور خودروی خود اقدام کرده و در صورت لزوم، نسبت به تعویض تسمه تایم خودرو اقدام نمایید. سهل‌انگاری در ارتباط با آسیب دیدن این قطعه از خودرو، می‌تواند خسارات سنگینی را برای شما در پی داشته باشد.
بررسی کلی زمان تعویض تسمه تایم خودرو
با توجه به نکات ذکر شده در این مطلب می‌توان به این نتیجه رسید که طول عمر تسمه تایم‌های موتورهای مختلف، متفاوت است. حتی تسمه‌تایم هر خودرو، می‌تواند طول عمر متفاوتی نسبت به تسمه‌تایم‌های خودروهای مشابه خود داشته باشد. این امر به این معنا است که شیوه رانندگی با خودرو نیز در میزان طول عمر تسمه تایم تاثیر گذار است.
رانندگی بیش از حد با خودرو، رانندگی با سرعت‌های بالا و فشار آوردن به موتور خودرو، علاوه بر آسیب زدن به اجزای مختلف موتور، می‌تواند موجب آسیب دیدن و کاهش عمر تسمه تایم موتور خودرو نیز بشود. بنابراین شما با انجام رانندگی به صورت اصولی می‌توانید طول عمر تسمه تایم و سایر اجزای خودروی خود را افزایش دهید. البته در نظر داشته باشید که این امر، تاثیری در مصرفی بودن این قطعه از خودرو ندارد و شما باید همواره در بازه‌های زمانی مشخص نسبت به بررسی وضعیت سلامت اقدام کرده و زمان تعویض تسمه تایم خودرو را به درستی تشخیص دهید.