یکی از مهم‌ترین معیارهایی که تمامی شرکت‌های خودروسازی باید در تولید خودروهای خود در نظر بگیرند، راحتی و آسایش سرنشینان است. اکثر موتورهایی که در خودروهای امروزی به کار برده می‌شوند، موتورهای درون سوز هستند. درون موتورهای درون سوخت، سوخت و هوا با یکدیگر مخلوط می‌شوند. دلیل مخلوط شدن سوخت و هوا، ایجاد یک ترکیب مناسب برای انجام عمل احتراق است. عمل احتراق موجب ایجاد انفجارهایی درون موتور می‌شوند. انفجارهایی که درون سیلندرهای موتور خودرو صورت می‌گیرند، موجب تامین نیروی مورد نیاز برای به حرکت درآمدن خودرو می‌شوند.
این انفجارها نیروی زیادی را آزاد می‌کنند. نیروی حاصل از انفجارهایی که درون سیلندرهای موتور ایجاد می‌شوند، علاوه بر تامین نیروی مورد نیاز برای به حرکت در آمدن خودرو، موجب ایجاد ارتعاشات سنگینی در موتور می‌شوند. اگر این ارتعاشات وارد شده به موتور خودرو مهار نشوند، کابین خودرو نیز تحت تاثیر این ارتعاشات قرار گرفته و شروع به تکان خوردن می‌کند. این گونه تسلط راننده بر روی خودرو و همچنین آسایش سرنشینان کاهش می‌یابد. برای مهار کردن ارتعاشات و ضرباتی که موتور ایجاد می‌کند، از یک قطعه به نام دسته موتور استفاده می‌شود. در این مطلب از فروشگاه نیکا یدک، به نحوه عملکرد دسته موتور و علائم خرابی آن اشاره می‌کنیم.
دسته موتور چه قطعه ای است؟
دسته موتور یا (Engine Mount)، قطعه‌ای است که وظیفه مهار کردن تکان‌ها، ارتعاشات و ضرباتی که از طرف موتور ایجاد می‌شوند را بر عهده دارد. وظیفه اصلی دسته موتور، تحمل وزن موتور خودرو می‌باشد. این قطعه در حقیقت نوعی قطعه اتصالی و بست است. موتورهای درون سوز، از وزن زیادی برخوردار هستند. به همین دلیل، برای اتصال این موتورهای سنگین به اسکلت خودرو، باید از تکیه‌گاه‌ها و اتصالات قوی و محکمی استفاده شود. نام کامل‌تر دسته موتور، (Engine Anchor Mount) است.
در خودروهای مختلف، برای اتصال موتورهای درون سوز به اسکلت خودرو، از اتصالات مختلفی استفاده می‌شود. ولی دسته موتور، یک قطعه ثابت در اتصال موتورهای درون سوز به اسکلت خودروهای مختلف است. دسته موتور با تحمل وزن موتور، در حقیقت مانند یک تکیه‌گاه برای موتور خودرو عمل می‌کند. وجود چنین تکیه‌گاهی برای موتور باعث می‌شود موتور از تعادل و ثبات بیشتری برخوردار باشد. برخورداری از ثبات و تعادل بیشتر، باعث می‌شود موتور بتواند عملکرد خود را به شکل بهتری انجام دهد.
از طرفی دیگر، افزایش این دو عامل (تعادل و ثبات)، موجب کاهش ارتعاش و ضربات ایجاد شده از طرف موتور می‌شود. تمامی قطعات مختلف خودرو، باید به کمک اتصالات مختلفی به یکدیگر یا به اسکلت خودرو متصل شوند. این اتصالات باید از استحکام کافی برای کنار هم نگه داشتن این قطعات برخوردار باشند. یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین اتصالات در تمامی خودروهایی که دارای موتورهای درون سوز هستند، دسته موتور می‌باشد. این قطعه موتور خودرو را به شکل مستحکمی به اسکلت خودرو متصل می‌کند.
وظایف اصلی دسته موتور در خودرو چیست؟
در بخش‌های قبلی به صورت پراکنده به برخی از وظایف دسته موتور اشاره شد. در این بخش قصد داریم برخی از اصلی‌ترین وظایف دسته موتور را به صورت کامل‌تری مورد بررسی قرار دهیم. برخی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین وظایف دسته موتور به شرح زیر است.
1. پیشگیری از افزایش تحرکات موتور هنگام ترمز گرفتن یا افزایش شتاب خودرو
هنگام ترمز گرفتن یا زمانی که شتاب خودرو در حال افزایش است، میزان فعالیت و تحرکات موتور به شکل چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. دسته موتور وظیفه مهار ضربات و ارتعاشات ایجاد شده از طرف موتور در چنین شرایطی را برعهده دارد.
2. تحمل وزن موتورهای درون سوز
دلیل تاکید بر روی عبارت «موتورهای درون سوز» این است که اتصالاتی که برای متصل کردن انواع دیگری از موتورها (مانند موتورهای الکتریکی) به اسکلت خودرو به کار برده می‌شوند، با اتصالاتی که برای متصل کردن موتورهای درون سوز به اسکلت خودرو، استفاده می‌شوند تفاوت دارند. البته یک سری از بست‌ها و قطعات متصل کننده، در متصل کردن انواع مختلفی از موتورها به بدنه خودرو، به کار برده می‌شوند. همان طور که ذکر شد، یکی از اصلی‌ترین وظایف دسته موتور، تحمل وزن موتور در شرایط مختلف است.
3. جلوگیری از افزایش بیش از حد تحرکات موتور در اثر نیروهای وارده از جاده
جلوگیری از افزایش بیش از حد تحرکات موتور در اثر نیروهایی که از سمت جاده به خودرو و موتور وارد می‌شوند یکی دیگر از وظایف دسته موتور است. هنگامی که با خودروی خود در یک مسیر سربالایی در حال حرکت هستید، فشاری بیشتر از فشار معمول به موتور خودروی شما وارد می‌شود. هنگام حرکت در پیچ‌های تند نیز همین شرایط برقرار است. دسته موتور در چنین شرایطی، جلوی تحرکات بیش از حد موتور را می‌گیرد.
4. کاهش فشار وارد شده به شاسی خودرو
خلاص شدن یا درگیر شدن کلاچ و همچنین آزاد شدن تایرهای خودرو، ضربه‌هایی را به موتور خودرو وارد می‌کند. این ضربه‌ها دارای انرژی‌های زیادی هستند. موتور خودرو به دلیل اتصالاتی که با بخش‌های مختلف خودرو دارد، تمایل دارد این انرژی را به بخش‌های دیگر خودرو منتقل کند. موتور خودرو این انرژی‌ها را به شکل گشتاورهای پیچشی آزاد می‌کند. این گشتاورها، ناشی از تکان‌های خودرو در اثر نیروهای وارد شده به آن می‌باشند. تنها یک بخش در خودرو می‌تواند این تکان‌های شدید و گشتاورهای پیچشی ناشی از این تکان‌ها را تحمل کند. این بخش، شاسی خودرو است. بنابراین این نیروها از طریق دسته موتور به شاسی خودرو منتقل می‌شوند. اما در اینجا یک مشکل وجود دارد.
اگر اتصالات بین شاسی و موتور خودرو (یعنی دسته موتورها)، حالتی خشک و محکم داشته باشند، فشار بسیار زیادی به شاسی خودرو وارد شده و در نتیجه شاسی خودرو دچار آسیب می‌شود. به همین دلیل، محل اتصال شاسی و موتور خودرو، باید حالتی انعطاف پذیر داشته باشد. به همین علت دسته موتور به به شکلی طراحی و تولید می‌کنند که با داشتن یک حالت انعطاف پذیر، بتواند فشارهای وارد شده از سمت موتور به شاسی خودرو را کاهش دهد.
5. کنترل و کاهش تکان ها و ضربات جانبی موتور هنگام عبور خودرو از روی دست انداز
هنگامی که خودروی شما از روی دست انداز عبور می‌کند، نیروی زیادی به موتور و خودرو وارد می‌شود. شما با کاهش سرعت خودروی خود هنگام عبور از دست انداز، می‌توانید این نیروها را کاهش دهید. اما در هر صورت، هنگام عبور خودرو از روی دست انداز، مقداری نیرو به موتور و خودرو وارد می‌شود. موتور خودرو برای عبور خودرو از روی دست انداز، با نیروی بیشتری تولید کرده و فشار بیشتری را تحمل کند. در چنین شرایطی دسته موتور باعث می‌شود این افزایش فشار بر روی موتور خودرو، کنترل شده یا مهار شود.
6. جذب و تحمل ارتعاشات و ضربات ناشی از فرآیند احتراق سوخت و هوا
همان طور که ذکر شد، فرآیند احتراق سوخت و هوا، منجر به ایجاد انفجارهایی درون موتور می‌شود. این انفجارها به دلیل نیروی زیادی که برای به حرکت در آوردن پیستون‌های موتور ایجاد می‌کنند، ضربات سنگینی را نیز به بدنه موتور وارد می‌کنند. دسته موتور وظیفه دارد که این ضربات را جذب کرده و میزان ارتعاشات و ضربات ناشی از عملکرد موتور را کاهش دهد.
چه تعداد دسته موتور در خودروهای مختلف استفاده می شود؟ دسته موتورها چند نوع هستند؟
شرکت‌های خودروسازی مختلف، از تعداد متفاوتی از دسته موتورها برای متصل کردن موتور به اسکلت خودرو استفاده می‌کنند. به طور کلی این دسته موتورها، در طرفین موتور یا بالا و پایین آن نصب می‌شوند. این قطعه یک عضو جدایی ناپذیر برای متصل کردن موتورهای درون سوز به اسکلت خودروهای مختلف است. به همین دلیل کمپانی‌های مختلفی در حال تولید این قطعه برای شرکت‌های مختلف خودروسازی هستند. همین امر باعث شده است تا دسته موتور، انواع مختلفی داشته باشد. اما به طور کلی، می‌توان انواع مختلف دسته موتور را به شکل زیر دسته بندی کرد.
- دسته موتورهای هیدرولیکی
- دسته موتورهای لاستیکی
- دسته موتورهای کنترلی (این نوع از دسته موتورها شامل دو دسته متفاوت هستند. این دو دسته شامل دسته موتور عقب خودرو و دسته موتور جلوی خودرو می‌شود).
هر یک از انواع دسته موتورها، وظایف متفاوتی را برعهده داشته و در خودروهای مختلف به کار برده می‌شود.
علائم و نشانه های خرابی دسته موتور چیست؟
دسته موتور نیز مانند هر قطعه دیگری از خودرو، ممکن است دچار آسیب شود. با تشخیص به موقع آسیب وارده به دسته موتور، می‌توانید از بروز آسیب‌های جدی‌تر و سنگین‌تر به سایر قطعات خودرو جلوگیری کند. خراب شدن این قطعه منجر به اختلال در عملکردهای آن می‌شود. اصلی‌ترین بخشی که در اثر عملکرد نادرست دسته موتور دچار آسیب می‌شود، موتور خودرو است. تشخیص به موقع خرابی دسته موتور، می‌تواند از بروز خسارت‌های سنگینی که به بخش‌های مختلف خودرو (از جمله موتور) جلوگیری کرده و احتمال بروز تصادفات رانندگی را کاهش دهد. به همین دلیل در این بخش، به برخی از نشانه‌ها و علائم خراب شدن دسته موتور اشاره می‌کنیم. برخی از بارزترین نشانه‌های آسیب دیدن دسته موتور به شرح زیر است.
- افزایش تکان‌های موتور به شکلی غیر طبیعی
- وجود ترک یا تاب خودرگی در بخش‌های مختلف دسته موتور
- افزایش شدید ارتعاشات موتور
- پرش موتور در دورهای آرام
- افزایش صداهای ایجاد شده در موتور
- کج شدن حالت قرارگیری موتور در جایگاه خود
- سخت استارت خوردن موتور
در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، شما باید هر چه سریع‌تر شرایط موتور خودرو و دسته موتورهای متصل به آن را مورد بررسی قرار دهید. برای بررسی دسته موتورها بهتر است که خودرو را نزد یک متخصص باتجربه و حرفه‌ای ببرید.
بررسی کلی
با نگاهی به نکاتی که در این مطلب ذکر شد، می‌توان به این نتیجه رسید که وجود دسته موتور برای داشتن یک سواری آرام و راحت، ضروری است. دسته موتورهایی که برای خودروهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، روز به روز در حال پیشرفت هستند. دلیل این امر، وجود رقابت بین شرکت‌های مختلف خودروسازی است. طراحانی که در خودروهای مختلف خودروسازی یا شرکت‌های تولید دسته موتور فعالیت می‌کنند، در تلاش هستند با ارتقاء این قطعه بتوانند آسایش راننده و دیگر سرنشینان خودروهای مختلف را افزایش دهند.
همان طور که مشاهده کردید، بروز آسیب در دسته موتور می‌تواند منجر به بروز آسیب‌های جدی به موتور خودرو و سایر قطعات آن شود. به همین دلیل استفاده از مواد اولیه مستحم و باکیفیت برای تولید این قطعه، امری بسیار مهم و ضروری است. شرکت‌های خودروسازی مختلف، با استفاده از دسته موتورهای باکیفیت (برای متصل کردن موتورهای درون سوز به اسکلت خودروهای تولیدی خود) در تلاش هستند تا بتوانند خودروهایی را طراحی کنند که نهایت آسایش و آرامش را برای سرنشینان فراهم کنند.
آموزنده بود.