هر خودرو از کنار هم قرار گرفتن تعداد زیادی قطعه تشکیل شده است. یکی از اصلی‌ترین بخش‌های هر خودرو، موتور آن است. موتور هر خودرو نیز دارای قطعات مختلفی است. مهم‌ترین فرآیندی که درون هر موتور اتفاق می‌افتد، فرآیند احتراق است. فرآیند احتراق درون موتور خودرو، به کمک ترکیب شدن سوخت و هوا اتفاق می‌افتد. پیستون‌های داخل سیلندرهای موتور، وظیفه متراکم کردن این دو عامل احتراق را برعهده دارند.
اما یکی دیگر از عوامل اصلی که وجود آن برای وقوع فرآیند احتراق ضروری است، شمع‌های موتور هستند. سالم بودن این قطعه، بسیار مهم و ضروری است. به شکلی که در صورت اختلال در عملکرد شمع‌های موتور، موتور خودرو روشن نخواهد شد. شمع‌های موتور، جرقه اولیه برای شروع فرآیند احتراق را ایجاد می‌کنند. در این مطلب از وبسایت نیکا یک قصد داریم عملکرد شمع‌های موتور و انواع شمع خودرو را مورد بررسی قرار دهیم. عملکرد وایر شمع نیز در این مطلب مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
آیا وجود شمع برای انجام عملکردهای موتور خودرو ضروری است؟
پاسخ این پرسش قطعاً مثبت است. همان طور که ذکر شد، در صورتی که شمع موتور دچار آسیب شده باشد، جرقه اولیه برای شروع فرآیند احتراق ایجاد نخواهد شد. بدین ترتیب، موتور خودرو نیز روشن نمی‌شود. وجود شمع برای تمامی موتورهای درون سوز (احتراق داخلی) ضروری است. انجام فرآیند احتراق نیازمند فراهم شدن عوامل مختلفی می‌باشد. یکی از این عوامل، شمع موتور است. سوخت و هوا از طریق کانال‌ها و مجراهای مختلف وارد سیلندرهای موتور می‌شوند.
این مخلوط سوخت و هوا به کمک پیستون‌ها فشرده می‌شوند. تا بدین جا، اگر همه چیز به خوبی پیش برود، مخلوط فشرده شده سوخت و هوا برای شروع فرآیند احتراق کاملاً آماده هستند. از اینجا به بعد، همه چیز بستگی به عملکرد شمع دارد (البته باید در نظر داشت که برای ادامه فرآیند احتراق، کانال‌های سوخت رسانی و هوارسانی و سایر اجزای خودرو نیز باید به خوبی عمل کنند). شمع موتور با ایجاد جرقه اولیه، مخلوط فشرده شده سوخت و هوا را مشتعل می‌کند.
اشتعال این مخلوط، به معنای شروع فرآیند احتراق و انجام انفجارهای لازم در درون سیلندرهای موتور (برای تولید انرژی لازم)، برای به حرکت درآوردن خودرو است. سه عامل اصلی برای انجام هر نوع احتراق، اکسیژن، سوخت و حرارت هستند. این سه عامل مانند سه ضلع یک مثلث، برای انجام فرآیندهای احتراق مورد نیاز هستند. در موتورهای احتراق داخلی، شمع‌های موتور نقش حرارت را ایفا می‌کنند.
شمع خودرو نیروی لازم برای ایجاد جرقه را از کجا تامین می کند؟
قبل ازهر چیز لازم به ذکر است که هر چه جرقه ایجاد شده توسط شمع قوی‌تر باشد، فرآیند احتراق نیز به شکل کامل‌تری آغاز شده و ادامه می‌یابد. شمع خودرو، انرژی مورد نیاز برای جرقه زدن را از باتری خودرو دریافت می‌کند. در حقیقت شمع موتور، به کمک انرژی الکتریکی که از باتری ماشین دریافت می‌کند، منجر به شروع فرآیند ایجاد انرژی گرمایی (فرآیند احتراق) می‌شود. ممکن است نقش شمع در موتور خودرو ساده به نظر برسد. اما همان طور که ذکر شد اگر این قطعه به درستی عمل نکند موتور خودروی حتی روشن هم نمی‌شود.
بنابراین این قطعه، یکی از مهم‌ترین قطعه‌های تمامی خودروهای درون سوز به شمار می‌رود. محل قرارگیری شمع‌های خودرو، بالای سیلندرهای موتور و روی سرسیلندرهای آن است. محل قرار گیری شمع‌ها باعث شده است تا حتی ایجاد یک جرقه نسبتاً کوچک نیز بتواند شروع کننده فرآیند احتراق باشد. معمولاً برای اطمینان از شروع شدن فرآیند احتراق و همچنین شروع کامل‌تر و بهتر این فرآیند، برای هر یک از سیلندرهای موتور، از دو شمع استفاده می‌شود.
آیا موتور هر خودرو، شمع مخصوص به خود را دارد؟
پاسخ این سوال مثبت است. موتورهای مختلف، توان و قدرت‌های متفاوتی دارند. به همین دلیل، برخی از آنها نیازمند شمع‌های قوی‌تر و برخی دیگر از آنها نیازمند شمع‌های ضعیف‌تری هستند. لازم به ذکر است که شمع‌ها، دارای انواع مختلفی هستند. هر یک از انواع مختلف شمع‌ها خودرو، دارای قدرت‌های متفاوتی برای جرقه‌زنی هستند. شمع‌های هر موتور، زمانی که از استاندارد تعیین شده (برای نیروی لازم برای شروع فرآیند احتراق) بیشتر یا کمتر باشند، موجب آسیب دیدن موتور و سایر اجزای آن می‌شوند.
اگر شمع مورد استفاده برای موتور، جرقه‌ای قوی‌تر از جرقه مورد نیاز برای شروع فرآیند احتراق در درون موتور ایجاد کند، دچار فرسایش شده و عملکردهای آن با اختلال مواجه می‌شوند. همچنین وجود نیرویی بیش از حد نیاز برای شروع فرآیند احتراق درون یک موتور، موجب افزایش فشار به سیلندرها، پیستون‌ها و سرسیلندرهای موتور می‌شود. دلیل وقوع این امر این است که هر موتور خودرو، از یک ظرفیت خاص برای تولید نیرو برخوردار است که نباید از حد آن فراتر برود.
وجود یک جرقه قوی‌تر از حد استاندارد برای یک موتور، موجب افزایش قدرت انفجارهای ایجاد شده درون موتور شده و نیروی‌های ایجاد شده را افزایش می‌دهد. از آنجایی که این نیروهای ایجاد شده درون موتور، فراتر از تحمل موتور هستند، موجب ایجاد آسیب در بخش‌های مختلف موتور می‌شوند. برعکس این اتفاق نیز ممکن است رخ دهد.
اگر برای یک موتور درون سوز قوی، از یک شمع با قدرت جرقه‌زنی کم استفاده شود، فرآیند احتراق درون موتور، به شکل ناقصی صورت می‌پذیرد. این امر موجب استهلاک سایر قطعاتی می‌شود که درون موتور خودرو در حال فعالیت هستند. ناقص بودن فرآیند احتراق، به معنای هدر رفتن سوخت است. این اتفاق علاوه بر افزایش مصرف سوخت می‌تواند هزینه‌های دیگری مانند آسیب دیدن سایر قطعات موتور را برای شما در پی داشته باشد.
شمع خودرو از چه اجزایی تشکیل شده است؟
همان طور که ذکر شد، شمع‌های خودرو دارای انواع مختلفی هستند. انواع مختلف شمع‌های موتور، دارای اجزای مختلفی نیز هستند. اما به صورت کلی، شمع خودرو دارای یک ساختمان و یک طراحی کلی است که قطعات و اجزای خاصی را در برمی‌گیرد. این قطعات و اجزا شامل موارد زیر می‌شوند.
- بدنه شمع
- پایه شمع
- ترمینال شمع
- گپ (شکاف جرقه)
- الکترود منفی (الکترود کناری)
- الکترود مثبت (الکترود مرکزی)
- بدنه شمع
- عایق چینی
هر یک از این اجزا، وظایف مختلفی را بر عهده دارند. انجام درست فرآیند جرقه‌زنی، نیازمند عملکرد صحیح هر یک از این بخش‌ها است. در صورتی که هر یک از اجزای شمع خودرو دچار آسیب شود، فرآیند جرقه‌زنی شمع با مشکل مواجه خواهد شد.
انواع مختلف شمع کدام اند؟
همان طور که ذکر شد، شمع‌های خودرو دارای انواع مختلفی هستند. هر یک از این شمع‌ها در موتورهای مختلفی به کار برده شده و دارای عملکردهای مختلفی هستند. چیزی که در ارتباط با تمامی این شمع‌ها ثابت است، وظیفه آنها است. وظیفه تمامی شمع‌های خودرو، ایجاد جرقه مورد نیاز برای شروع فرآیند احتراق در درون خودروهای احتراق داخلی است. انواع مختلف شمع‌های خودرو، به شرح زیر هستند.
- شمع‌های چند الکترودی
- شمع نیکلی
- شمع سوزنی
- شمع معمولی
- شمع سرد
- شمع نیمه گرم
- شمع گرم
- شمع ایریدیوم (Iridium)
- شمع پلاتینیوم (G-Power)
وایر شمع چیست؟
برای اینکه یک شمع بتواند فرآیند جرقه‌زنی را به درستی انجام دهد، علاوه بر اجزای آن، قطعات دیگری نیز باید به انجام این فرآیند کمک کنند. این قطعات نیز باید به درستی عمل کنند تا فرآیند جرقه‌زنی شمع، به درستی اتفاق بیافتد. وایر شمع یک قطعه است که برق را از کوئل (دلکو) به سمت شمع منتقل می‌کند. در خودروهای قدیمی‌تر، وایر شمع یک قطعه ضروری و ثابت بود که در طراحی و تولید تمامی خودروها به کار گرفته می‌شد.
طراحان امروزی به دلیل وجود برخی مشکلات در ارتباط با انتقال برق از کوئل به شمع، از طریق این قطعه، تصمیم به حذف وایر شمع گرفتند. در خودروهای امروزی، فرآیند انتقال برق از کوئل به سمت شمع، به صورت مستقیم صورت می‌پذیرد. انجام این کار موجب شد تا انتقال برق از سمت کوئل به سمت شمع‌های موتور، به شکلی بهتری صورت بپذیرد.
بررسی کلی
با توجه به موارد ذکر شده در این مطلب می‌توان به این نتیجه رسید که وجود شمع برای انجام فعالیت خودروهای درون سوز بسیار مهم و ضروری است. نبود شمع یا اختلال در عملکرد آن به معنای عدم توانایی موتور در تولید انرژی و عدم توان خودرو در حرکت کردن است. وجود نقص در عملکرد شمع می‌تواند مشکلات مختلفی را برای خودروی شما به وجود بیاورد. بنابراین بهتر است که شمع‌های موتور خودروی خود را پس از پیموندن مسافت‌های استاندارد تعیین شده (برای هر شمع یک حداکثر مسافت استاندارد ذکر شده است)، تعویض کنید.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که هنگام انتخاب شمع برای خودروی خود باید در نظر بگیرید، توان جرقه‌زنی شمع مورد نظر شما و همچنین قدرت موتور خودروی شما است. با توجه به نکاتی که در این مطلب ذکر شد، شما باید با توجه به توان موتور خودروی خود، از شمع مناسبی برای خودروی خود استفاده کنید. امروزه شرکت‌های مختلفی در حال تولید شمع‌های متفاوت هستند. تفاوت این شمع‌ها در کیفیت آنها است. برای افزایش طول عمر موتور و همچنین استفاده بیشتر از شمع خودرو، بهتر است از شمعی استفاده کنید که از کیفیت بالایی برخوردار است.
